Brainstorming inside a shitstorm

Ας πάρουμε το φυσιολογικό μέσο άνθρωπο (καλά ε, αρχίζω χωρίς εισαγωγή, ποιος ξέρει τι έχει να γίνει) και ας παρατηρήσουμε τη ζωή του. Χμμ για να δούμε: Ξυπνάει το πρωί, φιλάει το/τη σύντροφο και ξεκινάει για τη δουλειά όπου περνάει ένα οκτάωρο τουλάχιστον κι έπειτα σχολάει και πηγαίνει σπίτι για τη μεσημεριανή σιέστα ή τον απογευματινό καφέ. Το βράδυ ίσως να βγει με παρέα ή με το δεσμό για ένα ποτό, αν και συνήθως αυτό περιορίζεται στα σαββατοκύριακα, τουλάχιστον αν δεν είναι χωρισμένος με παιδιά από τον πρώτο γάμο (γιατί θα έπρεπε να αναλαμβάνει κηδεμονία κάθε χι σαββατοκύριακα).

Ωραία. Τώρα ας δούμε από τι εξαρτάται η ζωή του. Παρατηρώντας προσεκτικά συμπεραίνουμε ότι οι παράγοντες που συντελούν στην τήρηση των ισορροπιών μπορούν να χωριστούν σε δυο μεγάλες κατηγορίες. Τους ενδογενείς και τους εξωγενείς. Στους ενδογενείς μπορεί κανείς να εντάξει την ατομική υγεία και ψυχική ισορροπία, ενώ στους εξωγενείς τις συνθήκες εργασίας και τις κοινωνικές αλληλεπιδράσεις (σχέση, οικογένεια, φίλοι). Φυσικά υπάρχουν πολλοί περισσότεροι παράγοντες, αλλά ας εξετάσουμε το θέμα μακροσκοπικά, καθώς αυτό θα μας βοηθήσει να μη χαθούμε στις λεπτομέρειες.

Στη φυσική μαθαίνουμε ότι ένα μονωμένο σύστημα δεν αλληλεπιδρά με το περιβάλλον του με κανέναν τρόπο. Η μάζα και η ενέργεια παραμένουν σταθερές μέσα του. Καθώς ο χρόνος περνά σε ένα μονωμένο σύστημα, οι εσωτερικές διαφορές του τείνουν να εξαλειφθούν και οι πιέσεις και θερμοκρασίες τείνουν να εξισωθούν, όπως και οι διαφορές πυκνότητας. Ένα σύστημα στο οποίο όλες οι διεργασίες για την εξίσωση τείνουν στην ολοκλήρωσή βρίσκεται σε κατάσταση θερμοδυναμικής ισορροπίας (equilibrium).

Μην σας τρέχει το σαλάκι, μαζέψτε το με τη γλώσσα και επιτρέψτε μου να σας εξηγήσω γιατί αράδιασα δέκα αρλούμπες. Με τη δύναμη του blogger θα παραλληλίσω τη φυσική έννοια του συστήματος με την κοινωνική έννοια του ατόμου (ναι είμαι σίγουρος ότι μπορώ να το κάνω, το γράφει καθαρά στο συμβόλαιό μου). Μπορείς τώρα να φιλήσεις τη νύφη.

Το σύστημα είναι ένα υποσύνολο (με τη μαθηματική έννοια) του σύμπαντος το οποίο διαλέγουμε να μελετήσουμε. Το άτομο είναι ένα υποσύνολο του κοινωνικού συνόλου, συγκεκριμένα το μικρότερο, εξ ου και α-τομο. Αν λοιπόν απομονώσουμε το άτομο από το κοινωνικό σύνολο ούτως ώστε να μην αλληλεπιδρά με κανέναν τρόπο, τότε θεωρητικά θα πρέπει η ζωή του να είναι για πάντα το ίδιο καλή με τη χρονική στιγμή μηδέν και η πίεση να μειώνεται, τα προβλήματά του να γίνονται διαρκώς μικρότερα ώσπου τελικά να εξαλειφθούν λόγω των ενδογενών παραγόντων. Να φτάσει στο equilibrium, στη νιρβάνα.

Και φαντάζει λογικό αν αναλογιστεί κανείς έννοιες όπως η κοινωνική πίεση και ο κοινωνικός αποκλεισμός. Είναι όμως στ' αλήθεια τόσο τρομερό για μας να ζούμε μέσα σε μια κοινωνία; Είναι η κοινωνία που μας εμποδίζει από το να φτάσουμε στο απόλυτο επίπεδο πνευματικής αυτοτέλειας; Είναι η σχέση μας, οι γονείς μας, οι φίλοι μας τα άτομα αυτά που δε μας αφήνουν να φτάσουμε στο πεπρωμένο μας;

Η απάντηση είναι όχι. Και την έδωσε δυο χιλιάδες τριακόσια κάτι χρόνια πριν από την ερώτηση ο Αριστοτέλης όταν είπε "Φύσει μέν ἐστιν ἄνθρωπος ζῷον πολιτικόν (Ο άνθρωπος είναι από τη φύση του κοινωνικό ον). Όλα όσα έχει καταφέρει ο άνθρωπος μέχρι σήμερα είναι αποτέλεσμα ομαδικής δουλειάς και κοινωνικής οργάνωσης. Διαφορετικά θα κυνηγούσαμε ακόμα το γείτονα με το ρόπαλο γιατί ο δεινόσαυρός του έφαγε τη γυναίκα μας.

Και τότε; Είναι άκυρη η θεωρία του ατομικού equilibrium; Σαφώς. Δεν μπορείς να εξετάσεις ένα στοιχείο έξω από το σύνολο στο οποίο υπάρχει και ο άνθρωπος γεννιέται, ζει και πεθαίνει μπλεγμένος σε έναν τεράστιο ιστό κοινωνικών σχέσεων αλληλεπίδρασης.

Άρα δεν έχει νόημα το να κλείνεται κανείς στον εαυτό του, να σπρώχνει μακριά τους άλλους. Το μόνο που μπορεί να καταφέρει είναι να καταστρέψει τις ισορροπίες της ζωής του, απομακρύνοντας τους εξωγενείς συντελεστές που τις συντηρούν.

Θέλω να μου μιλάς.